Modüler nükleer reaktör teknolojileri, küçük boyutları ve fabrikada üretilebilmeleri sayesinde enerji sektöründe yeni bir dönemin kapısını aralıyor.
ABD merkezli Deep Fission adlı girişim, geliştirdiği reaktörleri yüzeyde değil, 1,6 kilometre derinliğe yerleştirerek güvenlik ve maliyet açısından devrim yaratmayı hedefliyor. 70 santimetre genişliğinde bir kuyuya indirilen reaktör, su ile doldurulan basınçlı bir ortamda çalışacak. Bu su, hem soğutma hem de güvenlik ve basınç dengeleme görevini üstleniyor.
Maliyet Yüzde 80 Düşüyor
Klasik nükleer santrallerde en yüksek maliyet kalemi olan güvenlik altyapısı artık yüzeyde inşa edilmediğinden, yüzey inşaat giderlerinin %80 oranında azalması bekleniyor. Deep Fission’a göre üretim maliyeti kWh başına 5–7 dolar cent seviyesine düşecek.
Karşılaştırmak gerekirse; ABD’de mevcut nükleer santrallerde bu rakam 21 cent, Türkiye’deki Akkuyu Nükleer Santrali’nde ise 12 cent civarında. Yeni sistem, rüzgâr ve güneş kadar ucuz enerji sunarken kesintisiz üretim avantajına sahip olacak. Her bir modüler kuyu reaktörü 15 MW güç üretiyor ve 100 adede kadar birleştirilerek 1,5 GW seviyesine ulaşabiliyor. Bu sistemin yüzeyde kapladığı alan yalnızca 12 bin metrekare; bu da şehir yakınlarında, hatta endüstriyel bölgelerde bile kurulabileceği anlamına geliyor.
Kaba bir hesapla, tek bir reaktör Antalya’nın yıllık elektrik ihtiyacını karşılayabiliyor. Reaktörler fabrikada üretilip mühürlendikten sonra sahaya taşınıyor; bu sayede radyoaktif maddeye dair güvenlik izinleri minimum seviyeye iniyor. Kurulum süresi, klasik nükleer santrallerin 10 yıllık inşaat süresine kıyasla sadece 6 ay.
Deep Fission, ilk aşamada 30 milyon dolar yatırım aldı. 12 reaktörden oluşacak ilk tesisin yeri bu yıl içinde belirlenecek, 2026’da lisans başvurusu, 2029’da ise 360 MW’lık santralin devreye alınması planlanıyor.
Sistem, klasik basınçlı su reaktörleriyle aynı prensiple çalışıyor. Yerin altına gönderilen su, reaktörde buhara dönüşüyor; bu buhar yüzeyde türbinleri çalıştırıyor, ardından soğutulup yeniden reaktöre gönderiliyor. Bu sayede yüzeyde radyoaktif madde bulunmuyor ve sistem doğal olarak çok daha güvenli hale geliyor.
Reaktörlerin yerin derinliklerinde ve suyla izole biçimde bulunması, olası saldırı, sızıntı veya doğal afetlere karşı doğal koruma sağlıyor. Yakıt 2 yıl 3 ay boyunca kesintisiz enerji üretirken, süresi dolan yakıt yeraltında kalıcı olarak depolanıyor ve yenisi kuyudan indiriliyor.
Kaynak: https://www.donanimhaber.com/deep-fission-1-6-kilometre-derinlige-nukleer-reaktor-indirecek--197207
